www.JacquesBakker.nl
Voorjaarsvakantie Ouddorp Brielle
2017
2017
Jacques Bakker
en
Anja Oosterveld
De Stenen Baak is onderdeel van de kustbatterij op het puntje van Brielse Meer en de Oosterlandse Rak maar vroeger lag deze in een scherpe knik van de kustlijn en was een zeer geschikte locatie om de toeganf tot de Mond van de Maas te beheersen.
In zijn tijd was deze kustbatterij één van de zwaarste die aangelegd was. In 1782 was deze kustbatterij bewapend met 22 kanonnen van 36 pond en werd in een latere fase nog verder uitgebouwd. De contouren van deze vesting zijn nog duidelijk in het landschap te herkennen.
Er liggen een aantal kogel (met een klokkenmakers signature) in het Stadsmuseum van Den Briel maar deze kogels lijken mij veel te klein voor de genoemde 36pond kanonnen.
Vesting nabij de Stenen Baak ten noord-westen van Brielle
De observatietoren, met de naam De Stenen Baak, werd in opdracht van de stad Den Briel gebouwd in 1630 als vuurtoren. In die tijd gaf de Brielse Maas vanaf zee toegang tot de grote rivieren en de daaraan gelegen handelssteden.
De vuurtoren was een hulpmiddel voor schepen om niet op de zandbanken te lopen. In de 17de eeuw lag de plaats waar het baken staat aan de open zee. De Stenen Baak had in die tijd bovenop de derde geleding een glazen opbouw waarin een vuur gestookt werd.
Pas veel later in de 18de eeuw kreeg de locatie rondom de vuurtoren ook een militaire functie en werd de kustbatterij aangelegd om aanvallen vanuit zee te voorkomen. In 1850 werd de Stenen Baak als vuurtoren buiten dienst gesteld en in 1918 werd de kustbatterij opgeheven.
Let wel, de Stenen Baak was de eerste stenen vuurtoren van Nederland. Hiervoor zijn 180.000 bakstenen gebruikt en hij werd gebouwd in 4 maanden!
Stenen Baak gebouwd 1630
Prins Maurits (de opvolger van Willem van Oranje) voerde in 1590 standaardisering van kogels in, variërend van 48-ponder tot 3-ponder. De 3 ponder kogels met een drieponder kanon afgevuurd. De kogels hadden een diameter van 72 mm terwijl de loop ongeveer 77 mm wijd was. In de 16de eeuw werden de kanonkogels gegoten door klokkengieters.
Om de schade van de kogels te vergroten werden deze roodgestookt in de kogelgloeioven. Primair doorboorden de roodgloeiende ijzeren kogels het schip en secoundair staken ze het (of de lading) ook nog in brand.
Pas later aan het eind van de 19de eeuw raakten de kogelgloeiovens in ongebruik omdat steeds meer schepen een ijzeren pantseringen hadden of geheel van ijzer waren.
Kogelgloeioven (replica)
